ΜΑΡΤΙΟΣ..

Ο Μάρτιος ή Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από τον Μάρτιο συνεπώς τότε ήταν ο 1ος μήνας του έτους τον οποίο είχε καθιερώσει ο Ρωμύλος προς τιμή του πατέρα του και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού Άρη (λατινικά Μαρς). Για τούτο και κατά τον Πλούταρχο αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας.

Κατά τους χρόνους όμως της «ελεύθερης ρωμαϊκής πολιτείας» ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος στον θεό Ερμή
Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον Αθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα.

Στον Ζωδιακό κύκλο κατά τον μήνα Μάρτιο ο Ήλιος βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων, ενώ κατά την 20η με 21η του μηνός που συμπίπτει η εαρινή ισημερία (αρχή της Άνοιξης) εισέρχεται στον αστερισμό του Κριού.

Ο Μάρτιος στην Ελληνική λαογραφία
Ο μήνας Μάρτιος κατέχει εξέχουσα θέση στην ελληνική λαογραφία και περισσότερο από τις παρατηρούμενες σ΄ αυτόν καιρικές μεταβολές με πολλά προσωνύμια και εκφράσεις όπως:

* «Ανοιξιάτης»

* «Μάρτης γδάρτης» ή «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης»

* «Φύλλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια»

* «Από Μαρτιού καλοκαιριά κι απ΄ Αύγουστο Χειμώνας».

* «Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε».

* «Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια».

* «Αν ρίξ΄ ο Μάρτης δυο νερά κι΄ Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό ΄χει πολλά σπαρμένα».

* «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μη πάψει» ή «Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν»

* «Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυράρης».

* «Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη Ήλιος μη τη δει»

* «Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε του Μάη το μεσημέρι…»
.
* «Τον Μάρτη στον Ήλιο μη κοιμηθείς».

Επίσης κατά το μήνα αυτό συνηθίζονταν παλιά το έθιμο της χελιδώνας.

Την πρώτη Μαρτίου ή μετά τις 21 Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνάνε στα σπίτια κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την «χελιδόνα», και τραγουδούν ένα είδος καλάντων, τα χελιδονίσματα. Το έθιμο της χελιδόνας, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη,Κρήτη και Δωδεκάνησα.

Την «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές την στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά.

Οι «Χελιδονιστές», οι οποίοι ήταν κυρίως παιδιά αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ενήλικες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Παλιά, οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα. Τα λεφτά καθώς και ότι προϊόντα μάζευαν τα παιδιά τα αφιέρωναν στην εκκλησία.

Κάποια «χελιδονίσματα» χαιρετίζουν το έαρ, την άνοιξη και απαγγέλλουν στίχους, για να διώξουν τον χειμώνα ή τον τελευταίο μήνα του, τον Φλεβάρη.

«Ιδε το έαρ το γλυκύ πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαράν και την ευημερίαν». Το δίστιχο αυτό, έχει ηλικία πάνω από 11 αιώνες και ήταν η αρχή από ένα «άσμα ευχετήριον» για τον Βυζαντινό αυτοκράτορα, που το λέγανε τα «μέρη» (οι φατρίες, οι Πράσινοι και οι Βένετοι), στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης, πριν αρχίσουν οι ανοιξιάτικοι ιππικοί αγώνες, το λεγόμενο «μακελλαρικόν ιπποδρόμιον» ή «Λουπερκάλιον», από την ομώνυμη ρωμαϊκή γιορτή.

Ο Μάρτης ήρθε με χαρές και με δροσιές γεμάτος,

όλα τα έχνη τα κακά να μη φανεί η φανιά ντως,

όξω ψύλλοι και κοργοί, όφιδες και μποντικοί

κολισαύρες και λιακόνια, όξω απού τ΄ αφεντικού το στρώμα.

Το χελιδόνι νάρχεται , στο σπίτι να φωλεύγει,

και να του δίδετε θροφή να παίρνει να μισέβγει

να πηαίνει εις την έρημο, να είναι φορτωμένο,

να τρώει να ευφραίνεται κι αυτό το βλοημένο

δώτε και μας τον κόπο μας, ό,τι είναι ο ορισμός σας

και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι ο βοηθός σας,

χρόνους πολλούς να ζήσετε, πάντα ευτυχισμένοι

σωματικά και ψυχικά να είστε ευτυχισμένοι .


«Μάρτης» ή «Μαρτιά»

Ο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.

Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.

.......ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ............